Amerikaanse invloed en 'roekeloze' chipfabrikant Nexperia onder vergrootglas

19/10 11:15 - Amerikaanse invloed en 'roekeloze' chipfabrikant Nexperia onder vergrootglas
Het is een bedrijf dat voor velen tot deze week onbekend was, maar nu in het middelpunt van de belangstelling staat. Chipfabrikant Nexperia blijkt een speelbal te zijn van belangen die zich uitstrekken tot Amerika en China. Uit rechtbankstukken en een Kamerbrief van minister Karremans, wordt duidelijk hoe dit heeft geleid tot handelsbeperkingen en een uitzonderlijke ingreep van de Nederlandse overheid. Al jarenlang maakt het bedrijf 'eenvoudige' chips, bedoeld voor bijvoorbeeld telefoons, zonnepanelen en auto's. In 2019 kwam Nexperia in Chinese handen toen het werd overgenomen door het Chinese Wingtech. Een jaar later werd Zhang Xuezheng CEO. Het hoofdkantoor bleef wel in Nijmegen. Zorgen over Chinees bestuur Sinds de Chinese overname groeiden de zorgen. Bestuurders van Nexperia namen eind 2023 contact op met het ministerie van Economische Zaken. Ze maakten zich er zorgen over dat Nexperia in handen was van een Chinese eigenaar, en vroegen om volledige erkenning als Nederland/Europees bedrijf. Ze drongen hierop aan, omdat ze negatieve gevolgen ervoeren in Europa en de Verenigde Staten. Daarop volgden maandenlange gesprekken tussen het ministerie en Nexperia. Het bedrijf deed daarbij toezeggingen. Zo werd een raad van commissarissen beloofd die zou gaan toezien op het inperken van de invloed van de Chinese topman. Maar daar kwam weinig van terecht, blijkt uit rechtbankstukken. Roekeloosheid Ondertussen bleef de onrust over de topman groeien. Zo deed hij namens Experia een miljoenenbestelling bij het Chinese bedrijf WSS, een zusterbedrijf dat financieel in de klem zat, en waar hij zelf een belang in had. Die bestelling was volgens de rechtbank niet nodig en te groot. Daarbovenop trok de Chinese topman vorige maand de betalingsbevoegdheden in van belangrijke financieel bestuurders van het bedrijf. In plaats daarvan liet hij de bankzaken regelen door personen zonder financiële ervaring, onder wie iemand die nog niet bij Nexperia werkte. De rechtbank bestempelde dit als een handelwijze die grenst aan roekeloosheid. Medewerkers van Nexperia stapten daarom naar de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam, die Xuezheng vervolgens wegstuurde. Druk vanuit Amerika Terwijl het ministerie en Nexperia in gesprek waren, werd de druk van buiten opgevoerd. Wingtech kwam namelijk eind 2024 op een Amerikaanse 'zwarte lijst' terecht, en vanwege de bijbehorende handelsbeperkingen kon Nexperia daar vanaf september ook last van krijgen. Om met bedrijven of personen uit de lijst zaken te doen moet er een speciale vergunning aangevraagd worden, maar die wordt bijna nooit verleend. Om een vrijstelling te krijgen voor deze handelsbeperking zou het nodig zijn om de Chinese topman te vervangen, die zelf ook op de lijst stond. Uit rechtbankstukken blijkt nu dat Xuezheng, door aan te blijven als bestuurder, handelde tegen het belang van Nexperia in. Nederland grijpt in "Het lijkt er toch wel op dat de VS het signaal heeft afgegeven dat zij een regel invoeren waardoor Nexperia - als onderdeel van Wingtech - onder handelsbeperkingen valt. En dat de Nederlandse overheid toen heeft besloten om bij Nexperia de controle over te nemen", zegt Sebastiaan Bennink, advocaat internationaal handelsrecht. Minister Karremans benadrukt in zijn brief aan de Tweede Kamer juist dat zijn besluit is genomen "zonder last of ruggespraak met welk land dan ook". Maar volgens de rechtbankstukken had het ministerie wel degelijk contact met de VS over de handelsbeperkingen voor Nexperia, en de eis om de topman te vervangen. Volgens Karremans is sprake van een 'noodsituatie' en hij zegt verontrustende signalen te hebben ontvangen over het handelen van de Chinese topman. Bennink denkt dat nu de aandelen niet meer worden beheerd door de Chinese CEO, de VS alsnog een exportvergunning zal afgeven. "Omdat ze zeker weten dat er geen Chinese invloed meer is binnen het bedrijf." Tegenmaatregel De Chinese regering reageerde met een exportverbod op chips uit de Chinese fabriek van Nexperia. Nexperia en Karremans schrijven beide dat er gesprekken plaatsvinden met Chinese autoriteiten. Nexperia zet in op een zo snel mogelijke vrijstelling van de beperkingen om de impact ervan zo klein mogelijk te houden....