VN viert 80e verjaardag in mensenrechten onder druk

22/10 15:15 - VN viert 80e verjaardag in mensenrechten onder druk
De Verenigde Naties vieren hun 80ste verjaardag, maar veel reden voor een feestje is er niet. Gepraat wordt er nog steeds door de 193 lidstaten over vrede, internationaal recht en mensenrechten. De interne verdeeldheid is echter groter dan ooit en budgetten staan onder druk. Amerika, China en Rusland hebben de VN in de houdgreep. Van 51 landen in 1945 naar 193 lidstaten nu: acht decennia sinds de oprichting is er aan de doelen van de VN niets veranderd. Wel aan de slagkracht die de organisatie nog heeft: voor komend jaar ligt een bezuiniging van liefst 15 procent en dat lijkt nog maar het begin. Mensenrechten zijn het kind van de rekening, waarschuwen belangenclubs. "China en Rusland stonden de afgelopen jaren sowieso al met de rode pen klaar om hun anti-mensenrechtenagenda verder door te duwen", zegt Angeli Datt, die in opdracht van mensenrechtenorganisatie ISHR onderzoek deed naar het gedrag van landen binnen de VN. "Een existentiële bedreiging voor het mensenrechtenwerk binnen de VN", noemt ze de recente ontwikkelingen. Nog geen cent overgemaakt China betaalt zijn contributie zo laat, dat het geld formeel niet meer kan worden uitgegeven. Nog zwaarder weegt het gat dat het Amerika van president Donald Trump slaat. Washington was goed voor ruim een vijfde van de reguliere begroting, een kwart van de vredesmissies en 40 procent van de humanitaire hulp. Maar het heeft betalingsachterstanden en dit jaar werd er nog geen cent overgemaakt. Die koerswijziging kwam niet uit de lucht vallen. Trump heeft weinig op met instituties als de VN. Al twee weken na zijn inauguratie tekende Trump een decreet dat VN-organisaties antisemitisch noemde. Er werden 180 dagen uitgetrokken om de Amerikaanse bijdragen te herzien. Resultaten zijn nooit gedeeld, maar de geldkraan was al goeddeels dichtgedraaid. Trump haalt uit naar VN Net als in de eerste termijn doet Trump het liever op eigen titel. Hij zegt de VN niet nodig te hebben. "Ik heb zeven oorlogen beëindigd", beweerde Trump afgelopen maand nog van achter de katheder van de Verenigde Naties. "Loze woorden doen dat niet. Het is jammer dat ík deze dingen moest doen, in plaats van de Verenigde Naties." "Pragmatisch realisme", typeerde Jared Kushner het buitenlandbeleid van zijn schoonvader bij CBS-programma 60 Minutes. Samen met speciaal gezant Steve Witkoff werkt Kushner al wekenlang aan een pad naar vrede in Gaza. Zijn visie: "Uitzoeken hoe je deals kunt sluiten in plaats van de wereld de les te lezen. De nadruk leggen op belangen boven waarden." Transacties, in plaats van het uitdragen van democratische kernwaarden waar Amerika ook in VN-verband lange tijd de boer mee opging. Concreet stapte de VS uit diverse VN-onderdelen, waaronder het mensenrechtenbureau OHCHR. Ook werkt het niet langer mee aan het VN-mensenrechtenrapport dat jaarlijks over ieder land verschijnt, ook over Amerika dus, waarmee het vooral lijkt te willen voorkomen dat het zelf de les gelezen wordt. China en Rusland "Deze stap terug van de VS creëert meer ruimte voor China en Rusland om hun invloed verder uit te breiden", meent Datt. Zowel China als Rusland gijzelen het begrotingsproces, stelt ze. Een VN-onderzoek naar oorlogsmisdaden in Congo kon al niet worden uitgevoerd. Ook valt op dat niet alle landen openlijk durven te praten als China aanwezig is. Bang voor repercussies uit Peking, zeggen diplomaten in een rapport van mensenrechtenorganisatie ISHR. Voormalig VN-baas Ban Ki-moon, gevraagd naar de staat van de organisatie die hij tien jaar leidde, toont zich diplomatiek. "Hoe machtig of rijk een land, individu of politiek leider ook mag zijn, we moeten allemaal samen onze handen ineenslaan", zegt Ban, die tussen de regels door wel antwoord geeft op de vraag hoe hij kijkt naar de 'sloophamer' van Trump, die boven de VN hangt. "Er is geen enkel persoon of land in deze wereld die dit alleen kan doen."...